6 Ay Dolmadan İşten Çıkarma Tazminatı

İş hayatında birçok çalışan için en merak edilen konulardan biri, 6 ay dolmadan işten çıkarılma durumunda tazminat alınıp alınamayacağı hususudur. Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu, işçinin haklarını korumakla birlikte işverene de belirli sınırlar çizer. 

Ancak 6 ay dolmadan yapılan fesihlerde hem çalışan hem de işveren açısından farklı sonuçlar doğar. Bu nedenle “6 ay dolmadan işten çıkarma tazminatı” konusu, sadece işten çıkarılma süreciyle değil ihbar süresi, tazminat hesaplaması ve işçinin diğer hakları açısından da ayrıntılı biçimde değerlendirilmelidir.

Bu yazıda; 6 ay çalışan tazminat alabilir mi, 6 aylık çalışma tazminatı nasıl hesaplanır, işten çıkarılan işçinin hakları nelerdir, işverenin hangi durumlarda işçiyi 6 ay dolmadan çıkarabileceği gibi konuları kapsamlı biçimde ele alıyoruz.

6 Ay Dolmadan İşten Çıkarma Nedir?

6 ay dolmadan işten çıkarılma, bir çalışanın işyerinde 6 ayını doldurmadan işveren tarafından sözleşmesinin feshedilmesi anlamına gelir. Bu durumda hem işverenin gerekçesi hem de iş sözleşmesinin türü (belirsiz süreli veya belirli süreli) büyük önem taşır.

Eğer işveren, haklı bir neden olmadan fesih yapmış veya ihbar süresine uymamışsa, işçi ihbar tazminatı talep edebilir.Buna ek olarak, fazla mesai, izin ücreti, prim gibi ödenmemiş alacaklar da talep edilebilir.. Ancak fesih, işçinin kusurlu davranışına dayandırılıyorsa (örneğin devamsızlık, disiplinsizlik, güven kaybı gibi), işverenin tazminat ödemesi gerekmez. Buna karşın işçi kısa süre çalışmış olsa da belirli durumlarda haklarını koruyabilir.

Bu aşamada, işçinin sigorta primlerinin yatırılıp yatırılmadığı, iş sözleşmesinde deneme süresinin yer alıp almadığı ve fesih bildiriminin nasıl yapıldığı da yasal açıdan belirleyici olur.

6 Ay Dolmadan İşten Çıkarılan Çalışan Tazminat Alabilir mi?

Kıdem tazminatı açısından temel kural, işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olmasıdır. Dolayısıyla 6 ay çalışan tazminat alabilir mi sorusunun genel cevabı “hayır” olsa da, bu yalnızca kıdem tazminatı için geçerlidir. 

İşçi, kıdem tazminatına hak kazanmasa da bazı durumlarda ihbar tazminatı, maaş alacakları veya fazla mesai ödemeleri gibi haklara sahip olabilir.

Eğer işveren, haklı neden göstermeden işçiyi işten çıkarırsa veya ihbar süresine uymadan fesih yaparsa, işçi ihbar tazminatı talep edebilir. Ayrıca işveren, sigorta primlerini eksik ödemiş veya hiç yatırmamışsa, bu durum Sosyal Güvenlik Kurumu ve İş Mahkemeleri nezdinde işçinin lehine sonuçlanabilir.

Bu noktada önemli olan, fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması ve işçinin çıkış kodunun SGK’da doğru girilmesidir. Çünkü yanlış kod, işçinin tazminat ve işsizlik maaşı hakkını doğrudan etkiler.

Deneme Süresi ve 6 Aylık Süre Arasındaki Fark Nedir?

Birçok çalışan, deneme süresi ile 6 aylık süreyi karıştırır. Oysa bu iki kavram tamamen farklıdır. Deneme süresi, iş sözleşmesinde açıkça belirtilen ve en fazla 2 ay (toplu iş sözleşmelerinde 4 ay) süren bir dönemdir. Bu süreçte hem işveren hem de işçi gerekçe göstermeden iş sözleşmesini sona erdirebilir.

Ancak 6 aylık süre, iş güvencesi bakımından farklı bir dönemi temsil eder. Deneme süresi bittikten sonra işverenin fesih hakkı artık sınırsız değildir. Bu aşamada yapılan fesihlerde, işten çıkarılma tazminatı, ihbar süresi, işsizlik ödeneği hakkı gibi konular devreye girer.

Özetle; deneme süresi içinde çıkarılan işçi herhangi bir tazminat talep edemez ancak  6 ay dolmadan yapılan fesihlerde ihbar süresi ve tazminatı gündeme gelebilir.

İşveren 6 Ay Dolmadan İşçiyi Hangi Durumlarda İşten Çıkarabilir?

İşverenin, 6 ay dolmadan çalışanı işten çıkarabilmesi için bazı haklı nedenlere dayanması gerekir. İş Kanunu’nun 25. maddesinde bu nedenler detaylı olarak düzenlenmiştir. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:

• İşçinin işe geç gelmesi veya devamsızlık yapması,
• İş güvenliğini tehlikeye sokan davranışlarda bulunması,
• İşverene, iş arkadaşlarına veya müşteri ilişkilerine zarar vermesi,
• İş ahlakına ve iyi niyete aykırı davranışlarda bulunması,
• İşyerinde hırsızlık, hakaret, kavga veya tehdit gibi fiiller işlemesi.

Bu tür durumlarda, işveren tazminatsız fesih hakkı kullanabilir. Ancak geçerli neden olmadan yapılan fesihlerde, işverenin ihbar süresine uyması veya ihbar tazminatı ödemesi gerekir. Ayrıca işçi, bu durumda haksız fesih iddiasıyla arabulucuya başvurabilir.

6 Ay Dolmadan İşten Çıkarma Durumunda İhbar Süresi ve Ücreti Uygulanır mı?

İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca, işten çıkarma süreci bildirimli olarak yapılmalıdır. 6 aydan az çalışan işçinin ihbar süresi 2 haftadır. Yani işveren, işçiyi 6 ay dolmadan işten çıkarmak istiyorsa ya 2 hafta önceden yazılı bildirimde bulunmalı ya da 2 haftalık ücreti peşin ödemelidir. Bu durumda, ihbar süresine uyulmazsa ihbar tazminatı doğar.

Ayrıca işveren, ihbar süresi boyunca çalışana günde 2 saat iş arama izni vermek zorundadır. Eğer bu izin kullandırılmadan işten çıkarma gerçekleşirse, bu sürelere ait ücret de ödenmelidir.

İşverenin bu yükümlülüklere uymaması durumunda, işçi ihbar tazminatı yanında kötü niyet tazminatı da talep edebilir. Özellikle haksız yere çıkarılan işçiler için bu tazminat, 3 kata kadar artırılabilir.

6 Ay Dolmadan İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?

6 ay dolmadan işten çıkarılan bir işçinin, çalışma süresi kısa olsa bile aşağıdaki hakları bulunmaktadır ve işveren, işçiye karşı aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır:

• Son maaşın eksiksiz ödenmesi,
• Fazla mesai, prim, yemek ve yol yardımlarının tamamlanması,
• İhbar tazminatının ödenmesi (fesih şekline göre),
• SGK çıkış kodunun doğru girilmesi.

Bu haklara ek olarak, bazı işçiler işsizlik maaşına da hak kazanabilir. Bunun için, son 120 gün kesintisiz çalışmış olmak ve son 3 yıl içinde 600 gün sigorta primi ödemiş olmak gerekir.

Kısacası; 6 ay dolmadan işten çıkarılan bir çalışanın tüm hakları, fesih nedenine ve sözleşme türüne bağlı olarak belirlenir.

6 Ay Dolmadan İşten Çıkarma Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Tazminat hesaplaması yapılırken, çalışanın brüt maaşı, çalışma süresi, sözleşme türü ve fesih gerekçesi dikkate alınır.
Kıdem tazminatı hakkı 1 yıldan az çalışmalarda doğmaz, ancak ihbar tazminatı hakkı 6 aydan kısa sürede bile geçerli olabilir.

İhbar tazminatı hesaplaması: Brüt maaş ÷ 30 × 14 = 14 günlük ücret (6 aydan az çalışanlar için)

Örnek: Aylık brüt maaşı 30.000 TL olan bir işçi, 5 ay çalıştıktan sonra haksız şekilde çıkarıldığında yaklaşık 14.000 TL ihbar tazminatı alabilir. Eğer işveren, işçiyi sebepsiz yere derhal çıkardıysa, bu durumda hem ihbar hem de kötü niyet tazminatı talep edilebilir.

Ayrıca işveren, işçiyi haksız yere çıkardıysa, mahkeme kararıyla bozulan iş ilişkisi nedeniyle manevi tazminat talebi de gündeme gelebilir.

6 Ay Dolmadan Haksız İşten Çıkarma Durumunda Ne Yapılabilir?

İşveren, geçerli bir sebep göstermeden veya yazılı bildirim yapmadan fesih gerçekleştirdi ise bu durum haksız fesih sayılır. İşçi böyle bir durumda aşağıdaki adımları izlemelidir:

1. İşverenden fesih gerekçesini yazılı olarak istemelidir.
2. Yanıt alınamazsa veya gerekçe geçersizse, arabulucuya başvuru zorunludur.
3. Arabuluculuk aşamasında uzlaşma sağlanamazsa iş mahkemesinde dava açılabilir.

İşçi, bu dava kapsamında işe iade talebi sunabilir. Mahkeme, feshi haksız bulursa işçinin işe iadesine karar verebilir ve ayrıca işten çıkarma tazminatı, boşta geçen süre ücreti gibi ek haklar da tanınabilir.

Haksız çıkarılma durumunda işçi ayrıca, işsizlik maaşı, SGK hizmet dökümü düzeltmesi ve tazminat faizi gibi haklarını da talep edebilir.

6 Ay Dolmadan İşten Çıkarılan İşçiler İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kısa süreli çalışmalarda yapılan fesihlerde hem işçi hem işveren açısından dikkat edilmesi gereken çok sayıda unsur bulunur. Bunlardan bazıları:

• Fesih bildiriminin yazılı yapılması ve işçinin imzalaması sağlanmalıdır.
• SGK çıkış kodu kontrol edilmeli; “29” kodu (ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık) gerekçesiz girilmişse itiraz edilmelidir.
• İşverenin tüm ücret ve yan hak ödemeleri banka üzerinden yapılmalıdır.
• İşçi, gerekirse tanık delilleriyle haksız feshi ispatlayabilir.
• İşçilik alacakları için 5 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

Özellikle 6 ayı dolduran işçinin hakları ihbar tazminatı açısından daha güçlü hale gelir. Bu nedenle, 6 aya yakın sürelerde yapılan fesihlerde dikkatli olunmalı, tüm belgeler saklanmalıdır.

Uzman Desteğiyle Haklarınızı Koruyun

6 ay dolmadan işten çıkarılma, çoğu zaman çalışan için sürpriz ve mağduriyet yaratan bir durumdur. Bu süreçte hakların bilinmemesi, hem tazminat hem de işsizlik maaşı açısından kayıplara yol açabilir.
İşten çıkarıldığınızda veya tazminat hakkınızın gasp edildiğini düşündüğünüzde, İzmir’de faaliyet gösteren Kalemci Hukuk Bürosu gibi deneyimli bir İzmir avukat ekibinden profesyonel destek almanız sürecin doğru ilerlemesini sağlar.

Uzman desteğiyle; iş sözleşmenizin fesih nedenini analiz edebilir, ihbar ve kötü niyet tazminatı hesaplamalarını doğru yapabilir ve gerekirse dava sürecini başlatabilirsiniz.

Unutmayın; 6 ay dolmadan işten çıkarma tazminatı, her ne kadar kıdem tazminatını kapsamasa da işçinin yasal haklarını tamamen ortadan kaldırmaz. Haklarınızı doğru şekilde kullanmak ve mağduriyet yaşamamak için Kalemci Hukuk Bürosu‘ndan destek alarak süreci zamanında ve belgeli şekilde yürütün. 6 ay dolmadan işten çıkarılan çalışanlar da belirli koşullar altında ihbar, kötü niyet veya alacak tazminatı hakkına sahiptir. Bu hakların belirlenmesinde; iş sözleşmesinin türü, fesih nedeni ve bildirim süresi temel kriterlerdir.
Belgelerinizi mutlaka saklayın, SGK çıkış kodunuzu kontrol edin ve gerektiğinde hukuk uzmanı desteği alın. Bu sayede işten çıkarılma tazminatı sürecini lehine çevirmek mümkündür.