Teşebbüse Elverişli Suçlar Nelerdir?

Teşebbüs, işlenmesi amaçlanan bir suçun kanunen yazılı icra hareketlerine başladıktan sonra suçu işleyen kişinin iradesi dışındaki sebeplerle suçun tamamlanamamasıdır. Fail suçu tamamlamamış olsa da suç yolundaki davranışları incelenir ve toplum düzenini bozmaya yönelik zarar verip vermediği dikkate alınır, varsa cezai yaptırım uygulanır.

Suça teşebbüs iki şekilde meydana gelir;

• Fail, icraya başlamış fakat engel olan sebeplerden dolayı failin icrası yarıda kalırsa suça teşebbüs olur.
• Fail, icra hareketlerini tamamlamasına rağmen failin iradesi dışındaki bir sebepten dolayı olayın gerçekleşmemesi durumunda suça teşebbüs olur.

Suçun Teşebbüs Aşamasında Kalma Şartları Nelerdir?

• Kasten işlenebilir bir suç olması
• Failin suçun icrasına başlanmış olması
• Failin suçun icrasında elverişli hareketlerin kullanılması
• Failin elinde olmayan sebeplerden dolayı tamamlanamaması

Kasten İşlenebilir Bir Suç Olması Durumu

Burada fail tarafından işlenecek bir suça kastedilmesi gerekir. Suça teşebbüs olması için failin suçun icrasını tamamlaması gerekir. Fail suçu icra etmiş ancak tamamlayamamışsa failin ve karşıdaki kişinin önceki hareketlerine, ilişkilerine bakılarak suçun kastı belirlenmektedir.

Failin Suçun İcrasına Başlanmış Olması

Failin, suçun icrasına başlaması teşebbüsün oluşmasını sağlayan etkenlerden biridir. Kanunen bir suçu işleme amacıyla sergilenen davranışlar cezalandırmaktadır. Fail, suçu işlemeden önce bir hazırlık yapıp, o yönde bir eylem yapıyorsa suçun icrasına başlamış bulunur.

Failin Suçun İcrasında Elverişli Hareketlerin Kullanılması

Failin bir suçun icrasına başlamış olması, teşebbüsün gerçekleşmesi için yeterli bir eylem değildir. Bunun yanında suçun işlenmesine yönelik elverişli hareketlerde bulunması da gereklidir. Fail, suçu icra ederken gerçekleştirme amacı da elverişli olmalıdır. Failin icra hareketleri suçun işlenmesine elverişli değilse bu durumda kesin elverişsizlik söz konudur.

Failin Elinde Olmayan Sebeplerden Dolayı Tamamlanamaması

Failin, suç hareketini elinde olmayan sebeplerden dolayı tamamlayamaması durumudur. Failin işleyeceği suç maddi-manevi unsurlardan dolayı engellenebilir veya üçüncü bir kişinin icrasıyla da gerçekleşebilir. Fail, işlenecek suçtan özgür iradesiyle de vazgeçebilir bu durumda da gönüllü vazgeçme söz konusu olacaktır. Önemli olan huşulardan biri de icra hareketinin tamamlanmasını engelleyen durumlar suç işlenmeden önce meydana gelmelidir.

Suça Teşebbüste Cezanın Belirlenmesi

Burada asıl suçun tamamlanması halinde doğacak tehlike ve zararların daha ağır olacağı düşünülerek, suça teşebbüs aşamasında kalan bir suça daha az cezai yaptırım uygulanır. Türk Ceza Kanunu’na göre;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıl hapis cezası
• Müebbet hapis cezai uygulama yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası
• Diğer hallerde uygulanacak cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadar cezai indirim uygulanır.

Gönüllü Vazgeçme ve Suça Teşebbüs Arasındaki Ceza Farkı

Gönüllü vazgeçme, işlemesi amaçlanan bir suçu failin kendi iradesi ya da çabasıyla hareketlerine son vererek engellemesidir. Gönüllü vazgeçme, acıma, korkma, günah işleme gibi duygulardan dolayı failin özgür iradesiyle vazgeçmesi durumudur. Tam anlamıyla failin, pişmanlık duygusunu yaşamasıdır. Dışarıdan gelen herhangi bir maddi-manevi unsur gönüllü vazgeçmeye girmez. Suçu işleyecek kişi kendi iradesini kullanarak icraya son verirse gönüllü vazgeçmiş olur. Gönüllü vazgeçme ve suça teşebbüs arasındaki ceza farkı; suça teşebbüs halinde fail mutlaka bir ceza almaktadır. Gönüllü vazgeçme durumunda ise faile suç verilmez ancak davranışları suç teşkil ediyorsa ceza uygulanır.

Gönüllü Vazgeçme Konusunda Gerekli Şartları

• Kasıtlı bir suçun işlenmesine yönelik icrada bulunmak
• Suçu işlemeden önce vazgeçme eyleminde bulunmak
• Suçun icra hareketlerine başlamadan önce özgür bir iradeyle vazgeçmesi ya da suçun tamamlanmaması için, sonucun değişmesini isteyerek önlemek gerekir.

Daha fazla detaylı bilgi için ceza hukuku sayfasını ziyaret edebilirsiniz.