Denetimli serbestlik, mahkeme tarafından belirlenen şartlar ve denetimli serbestlik süresi çerçevesinde, denetim ve gözetim planına uygun olarak şüpheli, sanık ya da hükümlünün topluma yeniden uyum sağlaması için gereken hizmet, program ve kaynakların sunulmasını içeren toplum temelli bir uygulamadır.
Başka bir açıdan bakıldığında, denetimli serbestlik, hükümlülerin suç işlemelerine yol açan davranışlarını değiştirerek yeniden suç işlemelerini engellemek, cezaevinden tahliye edilen kişilerin sosyal hayata adaptasyon süreçlerini izlemek, bağımlılık sorunu olan bireyleri tedavi etmek, mağduriyetleri gidermek ve böylece toplum güvenliğini sağlamayı amaçlayan bir sistemdir.
Denetimli Serbestlik Şartları Nelerdir?
Denetimli serbestlik, mahkûmun cezasını belirli koşullar altında toplum içinde yerine getirmesine olanak tanıyan bir ceza hukuku uygulamasıdır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 105/A maddesi, bu uygulamanın şartlarını şu şekilde belirlemiştir:
- Mahkûmun açık ceza infaz kurumunda bulunması ya da açık ceza infaz kurumunda kalma hakkını kazanmış olmasına rağmen hâlâ kapalı ceza infaz kurumunda bulunması.
- Mahkûmun koşullu salıverilmeye bir yıldan az bir süre kalmış olması.
- Mahkûmun iyi halli olduğunun, ceza infaz kurumunun idare ve gözlem kurulu tarafından verilen bir raporla belgelenmesi.
- Ayrıca, hükümlünün denetimli serbestlikten faydalanmak için kuruma yazılı bir başvuru yapması gerekmektedir.
Bu şartlar yerine getirildiğinde, dava hâkimi mahkûmun iyi halli olup olmadığını ve hazırlanan raporları değerlendirerek başvuruyu kabul edebilir veya reddedebilir. Denetimli serbestlik uygulaması, hükümlünün cezasını topluma entegre olarak ve gözetim altında tamamlamasını sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Bu sistem, mahkûmun rehabilitasyon sürecini desteklerken aynı zamanda toplumun güvenliğini korumayı da hedeflemektedir.
Denetim süreci boyunca mahkûmlara çeşitli yükümlülükler getirilir. Bu yükümlülükler arasında belirli aralıklarla imza atmak, eğitim programlarına veya seminerlere katılmak gibi aktiviteler bulunabilmektedir. Ancak, denetim süresinde yükümlülüklerin ihlali ya da yeni bir suç işlenmesi durumunda denetimli serbestlik hakkı iptal edilebilir ve mahkûm cezasını tekrar cezaevinde tamamlamak zorunda kalabilir.
Tüm bu bilgiler dikkate alındığında, denetimli serbestlik sorgulama işlemleri oldukça karmaşık ve detaylı hukuki destek alınması gereken bir husus olmaktadır. Dolayısıyla, İzmir denetimli serbestlik hakkında daha detaylı bilgi ve işbirliği için Kalemci İzmir Avukatlık ve Hukuki Danışmanlık Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.
Denetimli Serbestlik Türleri
Denetimli serbestlik, ceza yargılamasının soruşturma veya kovuşturma aşamalarında çeşitli sebeplerle uygulanabilmektedir. Bununla birlikte, en yaygın kullanım alanı, cezaların infaz sürecinde gerçekleşmektedir.
Cezanın infazına ek olarak, denetimli serbestlik pek çok farklı biçimde karşımıza çıkmaktadır. Bunlar arasında adli kontrol altında denetim uygulanması, kısa süreli hapis cezalarına alternatif yaptırımlar, belirli hakların kullanımının kısıtlanması, tedavi ve denetim yükümlülükleri, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), koşullu salıverilme sonrası denetim, etkin pişmanlık hükümleri kapsamında uygulamalar, adli para cezalarının kamu yararına bir işte çalıştırılma ile yerine getirilmesi, çocukların gözetim altına alınması, mükerrir suçlulara ve belirli suç faillerine özgü infaz rejimleri gibi çeşitli yöntemler bulunmaktadır.
Denetimli Serbestlik Yükümlülükleri Nelerdir?
Denetimli serbestlik kararı verilen bir hükümlü, belirli sorumlulukları yerine getirmekle yükümlüdür. Bu sorumluluklar, birden fazla alanı kapsayabileceği gibi tek bir konuya da odaklanabilmektedir. Örneğin, hükümlünün kamu yararına ücretsiz bir işte çalıştırılabilmesi de mümkündür. Fakat söz konusu bu uygulama, hükümlünün halihazırda bir işte çalıştığı durumlarda devreye alınmamaktadır.
Öte yandan, hükümlü, belirli bir mekânda veya bölgede denetim altında tutulabilir, bazı yerlere girmesi yasaklanabilir veya belirlenen programlara katılması da mahkemece talep edilebilmektedir. Dolayısıyla, denetimli serbestlik müdürlüğü, bu yükümlülüklerden birini veya birkaçını belirleyerek hükümlü tarafından uygulaması için karar verebilmektedir. Gerek görüldüğünde bu yükümlülükler değiştirilebilir veya hükümlünün durumuna uygun bir denetim planı oluşturulabilmektedir.
Denetimli serbestlik yasasından yararlanmasına karar verilen bir hükümlü, kendisine verilen yükümlülüklere ek olarak belirli kurallara da uymak zorundadır. Bu kurallar aşağıdakilerdir:
• Hazırlanan denetim planına riayet etmek ve yapılan bildirimlere zamanında yanıt vermek,
• Rehabilitasyon sürecine yönelik belirlenen sorumlulukları yerine getirmek,
• Denetimli serbestlik personelinin tavsiye ve uyarılarını dikkate almak,
• Denetim sürecine dair koyulmuş kurallara sadık kalmak.
Hükümlü, denetimli serbestlik sürecinde, müdürlüğün veya diğer kurumların işleyişine zarar verebilecek tutum ve davranışlardan kaçınmakla da yükümlüdür. Ayrıca, ikamet adresini değiştirdiği takdirde bu durumu derhal emniyet müdürlüğüne bildirmek de yerine getirilmesi gereken zorunluklardandır. Adres değişikliği bildirilmezse ve yeni adres tespit edilemezse, eski adrese yapılan tebligatlar geçerli sayılmaktadır.
Denetimli Serbestlik İhlali Sonuçları Nelerdir?
Denetimli serbestlik kurallarına uyulmaması, hükümlünün daha ciddi yaptırımlarla karşılaşmasına yol açabilmektedir. Genel olarak, denetimli serbestlik hükümlerini ihlal eden kişiler, kalan cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmını cezaevinde tamamlamak üzere yeniden hapsedilebilmektedir. Fakat, denetimli serbestlik kapsamında dışarıda geçirilen süreler, ceza süresinden düşülmektedir. Başka bir deyişle, denetimli serbestlik sona erene kadar dışarıda geçirilen zaman, cezaevinde geçirilmiş gibi sayılmaktadır.
Bu uygulama kapsamında hükümlüler en sık imza yükümlülüğünü ihlal etmektedir. Belirlenen tarihlerde imza vermemek, önemli bir kural ihlali olarak kabul edilmektedir. Eğer bir hükümlü, arka arkaya iki kez imza yükümlülüğünü yerine getirmezse, denetimli serbestlik kararı iptal edilebilmektedir.
Ayrıca, hükümlünün tahliye edildikten sonra en geç 5 gün içinde denetimli serbestlik müdürlüğüne başvuruda bulunması da yasal bir zorunluluktur. Bu yükümlülük, diğer şartların yanı sıra yerine getirilmesi gereken temel bir gerekliliktir.
Denetimli Serbestlikte Suçta Tekrar Sonuçları
Diğer bir ifadeyle suçta tekerrür, daha önce işlediği suçtan dolayı hüküm giymiş bir kişinin belirli bir süre sonra yeniden suç işlemesi olarak tanımlanmaktadır. Bu durumda, ikinci işlenen suç için tekerrür hükümleri devreye girer ve ardından hükümlünün koşullu salıverilme tarihi belirlenmektedir.
Eğer hükümlü ikinci suçundan sonra bir kez daha suç işlerse, bu kez ikinci kez tekerrür hükümleri uygulanmaktadır. İlk kez tekerrür hükümleri devreye girdiğinde hükümlü, denetimli serbestlik hakkından faydalanabilir. Ancak, ikinci kez tekerrür hükümleri uygulandığında bu hak sona ermektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Denetimli Serbestlik Nasıl Uygulanır?
Denetimli serbestlik kavramı, yasalarca belirlenen denetim boyunca, kişinin cezasının sosyal hayat içerisinde infaza olanak sağlayacak bir şekilde ceza hukuku kurumudur. Bu uygulamada kişi cezasının infazı için ilk olarak cezaevine alınır ve belli bir süre sonunda tahliye edilerek denetimli serbestlik yoluyla gözlemlenmektedir.
Denetimli Serbestlik Süresi Kaç Yıl?
Peki, denetimli serbestlik kaç yıl? Cezaevinde geçirilen sürenin ardından, kalan cezanın son 1 yılı denetimli serbestlik kapsamında geçirilebilir. Ancak, 30 Mart 2020’de yapılan düzenleme ile bazı suçlar için denetimli serbestlik süresi 3 yıla kadar uzatılabilmektedir. Dolayısıyla bu süre 2 yıl 6 ay ceza alan denetimli serbestlik şeklinde de uygulanabilmektedir.
Denetimdeyken Ceza Gelirse Ne Olur?
Denetimli serbestlik bittikten sonra gelen ceza ve denetim sürecinde gelen ceza konuları kullanıcıları oldukça düşündürmektedir. Denetimli serbestlik altında bulunan bir kişi, bu süreçte başka bir cezaya çarptırılır ve bu ceza nedeniyle tutuklanır ya da hapis cezasının infazına başlanırsa, denetimli serbestlikten doğan yükümlülükler sona erer.
Denetimli Serbestlik Alınca Ne Olur?
Suç işlediği için hapis cezası alan kişi, ceza infaz kurumunda belirli bir süre geçirdikten sonra, denetimli serbestlik mekanizmasından faydalanarak serbest bırakılır ve cezasını toplum içinde tamamlar.
Denetimli Serbestlik Şehir Dışına Çıkabilir mi?
Denetimli serbestlik altında bulunan bir kişi, yasal engelleri bulunmadığı ve denetimli serbestlik yükümlülüklerini ihlal etmeyeceği sürece şehir dışına çıkabilir. Ancak, kişi yurt dışına çıkmayı planlıyorsa, buna engel teşkil eden herhangi bir yasal tedbir olup olmadığına dikkat etmesi gerekmektedir.
Denetimli Serbestlik İmza Kaç Günde Bir Olur?
Denetimli serbestlik kapsamında imza atma sıklığı, hükümlünün denetimli serbestlik şartlarına ve infaz kurumunun belirlediği düzenlemelere göre değişebilir. Genellikle, kişi denetimli serbestlik denetiminden sorumlu olan kuruma, haftada bir veya iki kez imza atmak için çağrılabilir. Ancak, bu süre, denetimli serbestlik sürecindeki kişinin durumuna, risk değerlendirmelerine ve mahkeme kararına göre farklılık gösterebilmektedir.
5 Yıl Denetimli Serbestlik Nedir?
Adalet Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde yayımlanan açıklamaya göre, 31 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla Covid-19 nedeniyle izinli olan mahkumlardan, denetimli serbestlik sürelerine beş yıl veya daha az kalanlar, cezaevine geri dönmeyecek ve kalan cezalarını denetimli serbestlik şartlarında çekmeye devam edecektir.
Hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişi çalıştığı işine devam edebilir mi?
Özellikle sigortalı çalışanlar denetimli serbestlik konusunu kapsayan bu husus açısından, hakkında tedavi ve denetimli serbestlik kararı verilen kişinin çalışma ve sosyal hayatında yükümlülüklere uyduğu sürece hiçbir değişiklik olmayacağı söylenmektedir. Denetimli serbestlik sigortalı çalışma şartları bu husus açısından oldukça önemlidir.
Henüz yorum yapılmamış, sesinizi aşağıya ekleyin!