Geçtiğimiz yıl Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyaya yayılan Koronavirüs (COVID-19) salgınının yayılmasını önlemek amacıyla İçişleri Bakanlığı tarafından işyerlerinde ve diğer birçok kurumda birtakım önlemler alınmıştır.
İlerleyen süreçte vaka sayılarının artışı ve Koronavirüs salgının bıraktığı olumsuz izlerin önüne geçilmesi amacıyla bir kısım işyerlerinin faaliyetlerinin tamamen ara verilmesine ya da tamamen durdurulmasına karar verilmiştir.
Pek tabii bu süreç, faaliyetlerine tamamen ara verilmesine ya da tamamen durdurulmasına karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörde faaliyet gösteren mükellefleri maddi açıdan olumsuz olarak etkilemiştir.
Bakanlıklar tarafından mükelleflerin/iş yeri sahiplerinin bu mağduriyetlerinin önüne geçilebilmesi amacıyla çeşitli destek paketleri ya da uygulamalar yürürlüğe koyulmuştur.
En son 25.01.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 524 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine tamamen ara verilmesine/faaliyetlerinin tamamen durdurulmasına karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler itibarıyla mücbir sebep ilan edildiği ve bu mükellefler bakımından vergi ödevlerinin ertelenmesi kararlaştırılmıştır.
Mücbir Sebep Nedir ve Hukuki Dayanağı Nedir?
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili 13. Maddesinde mücbir sebep halleri sayılmıştır. Buna göre; Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk; vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler; kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler; sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısiyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması halleri mücbir sebep olarak düzenlenmiştir. Ancak son cümlede “gibi hallerdir.” Denilmek suretiyle bu hallerin tahdidi olmadığı ve uygun düştüğü ölçüde genişletilebileceği amaçlanmıştır.
524 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 3. maddesinde de Vergi Usul Kanununun ilgili 13. Maddesi dayanak yapılarak “İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine tamamen ara verilmesine/faaliyetlerinin tamamen durdurulmasına karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükelleflerin 1/12/2020 tarihi (bu tarih dâhil) ila alınan karar kapsamında faaliyetlerine tekrar başlamaları uygun görülen tarih aralığında mücbir sebep halinde olduğunun kabul edilmesi uygun bulunduğu” düzenlemesine yer verilmiş, böylelikle geçici süreliğine faaliyetlerine tamamen ara verilmesine/faaliyetlerinin tamamen durdurulmasına karar verilen işyerlerinin mücbir sebep halinde bulunduğu kabul edilmiştir.
İçişleri Bakanlığınca Alınan Tedbirler Kapsamında Geçici Süreliğine Faaliyetlerine Tamamen Ara Verilmesine/Faaliyetlerinin Tamamen Durdurulmasına Karar Verilen İşyerleri Hangileridir?
Koronavirüs salgınının yayılmasının önüne geçilmesi amacıyla İçişleri Bakanlığı tarafından alınan tedbirler kapsamında gece kulüpleri, bar, pavyon, diskotek, tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nişan/düğün salonu, çalgılı/müzikli lokanta/kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, internet salonu, internet kafe, her türlü oyun salonları, her türlü kapalı çocuk oyun alanları (AVM ve lokanta içindekiler dahil), çay bahçesi, dernek lokalleri, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezleri faaliyetleri geçici süreliğine durdurulmasına karar verilmiştir.
Bununla birlikte, işletmelerin mücbir sebep halinde olduğunun kabul edilmesi için ana faaliyet alanının yukarıda yazılı faaliyetlerden olması gerekmektedir. 524 sıra numaralı Tebliğin 3. maddesinin 2. fıkrası ile bu konuya da açıklık getirilmiş ve “ana faaliyet alanının tespit edilmesinde işbu Tebliğin yayımı tarihi itibariyle vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodunun dikkate alınacağı” belirtilmiştir.
Yani, 25.01.2021 tarihi itibariyle vergi dairesinde kayıtlı ana faaliyet kodu yukarıda yazılı ve faaliyeti durdurulan işletmelerden olan mükellefler işbu Tebliğ kapsamında mücbir sebep halinde sayılacaktır.
Mücbir Sebep Hali Ne Kadar Devam Edecektir?
Yayımlanan Tebliğin 3. Maddesinin 1. Fıkrasında düzenlenen şekli ile ilgili mükellefler, 01.12.2020 (Bu tarih dahil) tarihinden tekrar faaliyete geçmesi uygun görülen tarihe kadar mücbir sebep halinde sayılacak ve vergi ödemelerinin ertelenmesine ilişkin düzenlemelerden faydalanacaklardır.
Faaliyetine Kısmen Ara Verilen ya da Kısmen Durdurulan İşyerleri De Mücbir Sebep Halinde Sayılır Mı?
25.01.2021 tarihinde yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 3. Maddesi ile yalnızca faaliyetlerine tamamen ara verilmesine ya da faaliyetlerinin tamamen durdurulmasına karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörde faaliyette bulunan mükellefler mücbir sebep halinde kabul edilmiş olup faaliyetine kısmen ara verilen ya da durdurulan kafe, pastane, lokanta gibi yeme/içme hizmeti sunan ve paket servis ya da gel-al uygulamaları ile faaliyetine kısmen de olsa devam eden işyerlerinin faaliyet gösterdiği sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler işbu Tebliğ kapsamında mücbir sebep halinde sayılmayacaktır.
İlgili Mükelleflerin Mücbir Sebep Halinde Sayılmalarının Sonuçları Nelerdir?
Mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükelleflerle ilgili olarak;
- Kanuni verilme süresi mücbir sebep dönemine isabet eden ve bu dönemde verilmesi gereken Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil),
- Katma Değer Vergisi Beyannameleri,
- “Form Ba-Bs” bildirimlerinin verilme ve söz konusu dönem içerisinde oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma,
- Aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken “Elektronik Defter Beratları” ile e-Defterler ve bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının yüklenme süreleri
mücbir sebep halinin sona ereceği tarihi izleyen ayın 26ncı günü sonuna kadar uzatılmıştır.
Bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri ise, beyanname verme süresi uzatılan ilk dönemden başlamak üzere beyannamenin verilmesi gerektiği ayı izleyen aydan itibaren sırasıyla her bir dönem için takip eden ilgili ayın sonuna kadar uzatılmıştır.
İşbu Tebliğde uzama sürelerinin kolay şekilde anlaşılabilmesi amacıyla 4. Madde devamında aşağıdaki örneğe yer verilmiştir:
“Örnek: Gelir vergisi ve katma değer vergisi yönünden mükellefiyeti bulunan Bay (A), İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetine tamamen ara verilmesi nedeniyle bu Tebliğ uyarınca mücbir sebep halindedir. Alınan karar uyarınca Bay (A)’nın faaliyetine 5/3/2021 tarihinde tekrar başlamasının uygun görülmesi durumunda, beyan ve ödeme süreleri aşağıdaki gibi olacaktır.
Bay (A)’nın mücbir sebep hali 1/12/2020 tarihinde başlayıp 4/3/2021 tarihinde sona ereceğinden; 2020/Kasım, 2020/Aralık, 2021/Ocak ve 2021/Şubat dönemleri KDV beyannameleri ile aynı dönemlere ilişkin “Form Ba-Bs” bildirimleri 26/4/2021 günü sonuna kadar verilecektir.
Söz konusu tarihe kadar verilen katma değer vergisi beyannamelerine istinaden tahakkuk eden vergilerin vadesi; 2020/Kasım dönemi için 31/5/2021, 2020/Aralık dönemi için 30/6/2021, 2021/Ocak dönemi için 2/8/2021, 2021/Şubat dönemi için ise 31/8/2021 olacaktır.”
Son olarak, sigortalıların mücbir sebep dönemine ilişkin prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile bildirilmesinin zorunlu olması durumunda mücbir sebep, bu beyannamelerin vergi kesintilerine ilişkin kısmının beyan ve ödeme sürelerinin ertelenmesi için de geçerli olmakla birlikte, bu durum dışında Sosyal Güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülükler bakımından bir erteleme söz konusu olmadığını ve bu yükümlülüklerin Tebliğin kapsamı dışında kaldığını belirtmek isteriz.
AV. ERTUĞRUL KALEMCİ
AV. GÖKSUN NİMET DEMİRDAĞ
Hukuki destek almak için İzmir Avukat randevu alabilirsiniz.
Henüz yorum yapılmamış, sesinizi aşağıya ekleyin!