Miras Hukuku Nedir?

Miras Paylaşımı Nasıl Olur?

İlk olarak, miras hukuku nedir? Miras hukuku, bir kişinin ölümü veya gaipliği durumunda, bu kişinin malvarlığının (terekesinin) kimlere ve nasıl intikal edeceğini düzenleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı, ölen kişinin malvarlığının mirasçıları arasında nasıl paylaşılacağını, mirasın kimlere geçeceğini, mirasın paylaşımı sırasında hangi kuralların geçerli olacağını belirler.

Miras hukuku, kişilerin ölümü sonrasında malvarlığının nasıl dağıtılacağına dair kuralları içerir. Miras bırakanın ölümüyle beraber, geride bıraktığı tüm varlık ve borçlar (tereke) mirasçılara intikal eder. Miras hukuku, mülkiyet hakkı ve devamlılığı üzerine temellendirilmiştir. Anayasanın 35. maddesine göre, herkes mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Mıras hukuku, bu hakları güvence altına alır. Peki, miras nedir? Miras, mirasçılar tarafından mirasbırakanın mal varlığının paylaşılması ve devralınması sürecidir.

Öte yandan, mirasçılar arasında eşitlik ilkesi geçerlidir; her mirasçı, mirasın paylaşımında eşit haklara sahiptir. Ek olarak, mirasbırakanın altsoyu, üstsoyu ve eşi gibi saklı pay sahibi mirasçılar, miras paylarının belirli oranlarda korunmasını sağlar. Bu durum, miras paylaşımında dikkate alınmalıdır.

Ölen Bir Kişinin Mirası Nasıl Paylaşılır?

Peki, mal paylaşımı nasıl yapılır? Miras paylaşımı, ölen bir kişinin malvarlığının (terekesinin) mirasçılar arasında nasıl dağıtılacağını belirleyen bir süreçtir. Bu süreç, mirasçıların anlaşmasıylaa veya mahkeme kararıyla gerçekleştirilebilir.

Anlaşmalı miras paylaşımı

Anlaşmalı miras paylaşımı, mirasçıların ölen kişinin malvarlığını (terekesini) kendi aralarında rıza ile paylaşmaları sürecidir. Bu süreç, mirasçıların ortak iradesiyle belirlenen payların, yazılı bir sözleşme ile düzenlenmesini içerir ve anlaşmalı mal paylaşımı nasıl olur konusunda bilgi sunar. Bu paylaşım aşamaları aşağıdaki şekildedir:

Mirasçıların Belirlenmesi: Mirasın paylaşımına başlamadan önce, yasal ve atanmış mirasçıların kimler olduğunu belirlemek önemlidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, mirasçılar arasında eş, çocuklar ve diğer yakın akrabalar bulunabilir.
Miras Taksim Sözleşmesi: Mirasçılar, mirasın nasıl paylaşılacağına dair bir taksim sözleşmesi düzenlemelidir. Bu sözleşme, tüm mirasçıların katılımı ve imzası ile geçerli olur. Sözleşmenin yazılı olarak yapılması zorunludur; aksi halde geçersiz sayılabilir.
Payların Belirlenmesi: Mirasçılar, her birinin alacağı varislerin mal paylaşımı oranları belirlemeli ve bu payları sözleşmeye yazmalıdır. Payların belirlenmesi, mirasçıların anlaşmasına bağlıdır ve mirasçıların rızası ile gerçekleştirilir.
Tapu ve Devir İşlemleri: Mirasın paylaşımından sonra, taşınmaz malların devri için tapu dairesine başvurulması gerekmektedir. Taşınmazların devri, noter onayı ile yapılmalıdır.

Yargısal miras paylaşımı (paylaşma davası)

Yargısal miras paylaşımı, mirasçıların ölen kişinin malvarlığının (terekesinin) paylaşımında anlaşamadıkları durumlarda başvurulan hukuki bir süreçtir. Bu süreç, mirasçıların kendi aralarında anlaşma sağlayamadıkları hallerde, bir mirasçı tarafından mahkemeye başvurularak mirasın paylaşılmasını talep etmesiyle başlar. Yargısal miras hakkında bilgiler paylaşım aşamaları açısından aşağıdaki şekilde ilerlemektedir:

Dava Açma: Mirasçılardan biri, mirasın yargı yoluyla paylaşılması için mahkemeye başvurabilir. Bu dava, tüm mirasçılara karşı açılmalıdır. Mahkeme, mirasçıların haklarını koruyarak paylaşım sürecini yönetir.
Miras Ortaklığı: Mirasın paylaşımına kadar mirasçılar arasında bir ortaklık oluşur. Bu ortaklık, mirasçılar arasında terekenin tüm hak ve borçlarını kapsar. Paylaşım yapılmadan önce, mirasçılar arasında bu ortaklık devam eder.
Bilirkişi Raporu: Mahkeme, mirasa konu olan malların değerini belirlemek için bir bilirkişi atayabilir. Bu rapor, paylaşımın adil bir şekilde yapılabilmesi için önemlidir.
Paylaşım Kararı: Mahkeme, mirasçıların paylarını belirleyerek paylaşım kararını verir. Bu karar, miras hakları gözetilmesi açısından önemlidir. Paylaşım yapıldıktan sonra, mirasçılar kendi payları üzerinde tasarruf edebilirler.

Miras Paylaşımında Saklı Pay Nedir?

Saklı pay, miras bırakanın yasal mirasçılarına ait olan ve miras bırakanın tasarruf edemediği paydır. Miras bırakan, saklı payı ihlal edemez; aksi takdirde mirasçılar, tenkis davası açarak haklarını talep edebilirler. Saklı pay, miras bırakanın mirasının tamamı üzerinde serbestçe tasarruf etme yetkisinin sınırlandığı bir durumdur. Saklı pay sahibi mirasçılar, Türk Medeni Kanunu’na göre üç grupta toplanır:

Altsoy: Miras bırakanın çocukları ve torunları. Altsoy için saklı pay oranı, yasal miras payının yarısıdır (1/2).
Anne ve Baba: Miras bırakanın anne ve babası, her biri için saklı pay oranı yasal miras payının çeyreğidir (1/4).
Sağ Kalan Eş: Sağ kalan eşin saklı payı, miras bırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olması durumunda yasal miras payının tamamı kadardır. Eğer sağ kalan eş, yalnızca 3. zümre ile mirasçı olursa, saklı pay oranı yasal miras payının üçte biri (3/4) olur.

Miras Davası Ne Zaman Açılır?

Miras davası, bir kişinin vefatı sonrası geride bıraktığı malvarlığının mirasçılar arasında nasıl paylaşılacağını belirlemek amacıyla açılan hukuki bir süreçtir. Miras davası açmak için belirli koşullar ve zamanlamalar söz konusudur. Miras, mirasbırakanın ölümü ile birlikte açılır. Ölüm anı, miras hakkı doğduğu andır ve miras, mirasçılara kendiliğinden geçer. Mirasın açılması, mirasbırakanın ölümünün bilinmesine veya tespit edilmesine gerek olmaksızın gerçekleşir.

Miras Paylaşımında Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Miras paylaşımında görevli ve yetkili mahkeme, mirasbırakanın ölmeden önceki son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesidir. Miras paylaşımı davası, mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda açılır ve bu dava, mirasçıların diğer mirasçılara karşı yönelttikleri bir talep olarak değerlendirilir.

Miras Paylaşım Sözleşmesi Bulunması Halinde Mal Paylaşımı Nasıl Yapılacaktır?

Miras paylaşım sözleşmesi, mirasçıların miras kalan malları nasıl paylaşacaklarını belirleyen yazılı bir anlaşmadır. Bu sözleşme, tüm mirasçıların katılımıyla yapılmalı ve mirasın paylaşımında belirli kurallara uyulmalıdır. Öte yandan, sözleşmenin geçerli olabilmesi için tüm mirasçıların katılımı ve rızası gereklidir. Eğer bir mirasçı sözleşmeye katılmazsa, sözleşme geçersiz sayılabilir.

Miras paylaşım sözleşmesinin noterde düzenlenmesi zorunlu değildir; adi yazılı olarak da yapılabilir. Ancak, taşınmaz mülkiyetinin devri için resmi bir sözleşme yapılması gereklidir.

Miras paylaşım sözleşmesi, mirasçıların haklarının korunması ve olası anlaşmazlıkların önlenmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Mirasçılar, bu sözleşme ile mirasın nasıl paylaşılacağına dair net bir çerçeve çizerler ve bu süreçte hukuki destek almak, hak kaybı yaşamamak adına faydalı olabilir.

Miras Bırakanın Düzenlediği Vasiyetname Bulunması Halinde Miras Paylaşımı Nasıl Yapılacaktır?

Miras bırakan, ölümünden sonra malvarlığının (terekesinin) nasıl paylaşılacağını belirlemek için vasiyetname düzenleyebilir. Vasiyetname, miras bırakanın son arzularını ve mirasın paylaşım şeklini gösteren yazılı bir belgedir. Miras bırakan, vasiyetname ile mirasçıları atayabilir, belirli mallarını vasiyet edebilir veya miras paylaşımına ilişkin kurallar koyabilir. Miras bırakanın ölümünden sonra, vasiyetnameyi düzenleyen veya saklayan makamlar bunu derhal sulh hakimine teslim eder. Sulh hakimi, vasiyetnameyi tesliminden itibaren 1 ay içinde açar ve mirasçılara bildirir.

Öte yandan, miras bırakan, vasiyetnamede mirasçılardan birini veya bir kaçını mirasçılıktan çıkarabilir, mirasçı atayabilir, belirli mallarını vasiyet edebilir veya miras paylaşımına ilişkin kurallar koyabilir. Bu hükümler, miras paylaşımında esas alınır.

Miras Paylaşım Oranları

Miras paylaşım oranlarının belirlenmesi, mirasçıların haklarının korunması ve adil bir paylaşım sağlanması açısından önemlidir. Mirasçılar, bu oranlar çerçevesinde mirası paylaşmak için kendi aralarında anlaşabilir veya anlaşmazlık durumunda mahkemeye başvurabilirler.

Mirasbırakanın altsoyu tek başına mirasçı olması:

Mirasbırakanın altsoyu tek başına mirasçı olması durumunda, miras paylaşım oranları, miras bırakanın çocuk sayısına göre belirlenir. Türk Medeni Kanunu’na göre, miras bırakanın altsoyu (çocukları) mirasın tamamına sahip olur. Buna göre oranlar aşağıdaki gibidir:

1 Çocuk: Mirasın tamamı (1/1) tek çocuğa verilir.
2 Çocuk: Miras, her bir çocuk arasında eşit olarak paylaşılır; her biri mirasın yarısını (1/2) alır.
3 Çocuk: Miras, her bir çocuk arasında eşit olarak paylaşılır; her biri mirasın üçte birini (1/3) alır.

Mirasbırakanın altsoy ve eşinin birlikte mirasçı olması:

Mirasbırakanın altsoyu ve eşinin birlikte mirasçı olması durumunda, miras paylaşım oranları Türk Medeni Kanunu‘na göre belirlenir. Bu duruma göre, sağ kalan eş, mirasın 1/4’ünü alırken, kalan 3/4’ü çocuklar arasında eşit olarak paylaştırılır. Bu durumda, her bir çocuğun alacağı pay, toplam mirasın 3/4’ü üzerinden hesaplanır.

Mirasbırakanın anne ve babasının mirasçı olması:

Bir bireyin ebeveynleri, ikinci derece mirasçılara dahildir. Bu nedenle, her koşulda anne ve baba mirastan pay alamaz. Altsoyu olmayan bireylerin mirası, ebeveynlerine kalır. Bir kişinin çocuğu, torunu veya torununun çocuğu yaşıyorsa, ebeveynlerine miras düşmez. Anne ve babanın mirasçı olabilmesi için ön koşul, alt soyun yani çocukların olmamasıdır. Öte yandan, eğer kişi hiç evlenmediyse ya da boşandıysa miras tamamen anne ve babaya kalacaktır.

Mirasbırakanın anne ve babasıyla birlikte eşinin mirasçı olması:

Bu durumda da oranlar Terk Medeni Kanunu’na göre belirlenmektedir. Buna göre, sağ kalan eş, mirasın yarısına (1/2) hak kazanır. Ek olarak, anne ve baba her biri mirasın çeyreği olmakla (1/4) toplamda diğer yarsına hak kazanır. Öte yandan, eğer miras bırakan bir vasiyetname düzenlemişse, bu vasiyetname hükümleri de miras paylaşımında geçerli olur. Ancak saklı paylar her durumda korunur.

Mirasbırakanın büyük anne ve büyük babalarının mirasçı olması:

Mirasbırakanın büyük anne ve büyük babalarının mirasçı olması durumu, Türk Medeni Kanunu’na göre belirli kurallara tabidir. Büyük anne ve büyük babalar, mirasbırakanın altsoyu (çocukları) ve eşi yoksa mirasçı olabilen üçüncü derece mirasçılardır. Eğer mirasbırakanın eşi de hayattaysa, eş mirasın ¾’nü, büyük anne ve büyük baba ise geri kalan ¼’nü alır.

Miras Paylaşımı İçin Avukat Desteği

Mirasçılar arasında miras paylaşımı konusunda anlaşmazlık olması durumunda, avukat desteği kritik rol oynar. Avukat, mirasçılar arasında uzlaşma sağlanması için çaba gösterir ve anlaşma sağlanamazsa miras paylaşımı davası açarak mahkeme kanalıyla paylaşımın gerçekleşmesini sağlar.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Mirastan Çıkarma Şartları Nelerdir?

Mirasbırakanın bir mirasçıyı mirastan çıkarma (iskat) işlemi, belirli şartlara ve sebeplere dayanarak gerçekleştirilir. Türk Medeni Kanunu’na göre mirastan çıkarma, mirasbırakanın iradesiyle, ölüme bağlı bir tasarruf olarak tanımlanır.

Evlat Mirastan Nasıl Çıkarılır?

Mirasbırakan, evladı mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi durumunda, evladını mirastan çıkarabilir. Örneğin, evladın mirasbırakana karşı kasten adam öldürme suçu işlemesi halinde mirastan çıkarılabilir. Ek olarak, evlat, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi durumunda da mirastan çıkarılabilir. Bunun için bu durumu ve nedenlerini vasiyetnamede açıkça belirtmesi gerekmektedir.

Kişi Çocuğunu Mirastan Mahrum Edebilir Mi?

Kişi, çocuğunu mirastan mahrum edebilir, ancak bu işlem belirli şartlara ve sebeplere dayanmalıdır. Miras bırakan, çocuğunu mirastan çıkarma sebebini açıkça belirtmelidir. Bu sebep, mirasçının mirasbırakana veya onun yakınlarına karşı ağır bir suç işlemesi veya aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi durumlar olabilir.

Tüm Mirasını Bir Çocuğa Bırakabilir Mi?

Evet, miras bırakan, tüm mirasını bir çocuğa bırakabilir. Ancak bu durum, Türk Medeni Kanunu’ndaki saklı pay kuralları çerçevesinde belirli koşullara bağlıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, mirasçılar (özellikle altsoy) saklı paya sahiptir. Saklı pay, miras bırakanın mirasçılarına bırakmak zorunda olduğu minimum paydır. Örneğin, mirasçının çocukları için saklı pay, yasal miras payının yarısıdır. Yani miras bırakan, çocuklarının saklı payını ihlal edemez.

Miras bırakan, tüm mirasını bir çocuğa bırakmak istiyorsa, diğer çocukların saklı paylarını gözetmek zorundadır. Eğer miras bırakan, diğer çocuklara hiçbir pay bırakmadan tüm mirasını bir çocuğa vermek istiyorsa, bu durumda mirastan çıkarma (iskat) yoluna gitmesi gerekecektir.

Izmir Avukat Kalemci Hükuk Bürosu ile iletişime geçebilir ve İzmir avukat hizmetlerinden faydalana bilirsiniz.

Kara Para Aklama Suçu ve Cezası Nedir? için tıkla.