Nafaka Türleri ve Çeşitleri Nelerdir?

Nafaka, bilindiği gibi boşanma davalarında maddi olarak zorluğa düşen kişiye ödenen paradır. Buna ek olarak pek çok çeşit nafaka türleri bulunmaktadır.  Aile hukukundan doğan nafaka borcu, kişisel bir borç olarak da adlandırılabilir. Nafaka miktarı ise taraflarca sözleşme ile kararlaştırılabilir. Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, katılım (iştirak) nafakası, yardım nafakası gibi birçok nafaka çeşidi bulunmaktadır. Sayılan ilk üç nafaka türü boşanma davası ve evlilikle ilgili olmaktadır. Diğer yardım nafakası ise taraf altsoy – üstsoy veya kardeşler ile ilgilidir.

1-Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası sadece boşanma davası devam ederken istenilen bir nafaka çeşididir. Hâkim; çiftin mal varlıkları ve ekonomik güçlerini araştırdıktan sonra karar verir. Maddi olarak güçsüzlüğe düşen tarafa tedbir nafakasının ödenmesinin sonucuna varır. Davanın kimin açtığı veya kusuruna bakılmadan, dava sürerken tarafların yükümlülükleri devam eder. Bununla beraber tedbir nafakasına karar verilirken tarafların maddi durumları göz önünde bulundurulur. Kadın-erkek olarak bir ayrım yapılmaz ve nafakaya ihtiyaç duyan kişi, onun lehine olacak şekilde nafakanın ödenmesine karar verilir. Davanın açıldığı tarihten davaya ilişkin kararın kesinleşmesine kadar nafaka devam eder. Davanın boşanma ile sonuçlanması durumunda ise tedbir nafakası isim değiştirerek devam eder. Boşanma veya ayrılık davası açmadan, tedbir nafakası talebinde bulunabilmek için;

• Eşler ayrı yaşamalıdır
• Resmi bir evliliğin mevcut olması gereklidir
• Nafaka talebinde bulunan kişinin, ayrı yaşamak için haklı bir nedeninin bulunması gereklidir.
• Eşin nafakaya hükmedebilmesini mahkemede talep etmesi lazımdır.

Bu şartların bulunması durumunda dava açmaksızın nafakaya hükmedilmesine karar verilebilir.

2- Yoksulluk Nafakası

Kanunda yoksulluk nafakası, boşanma neticesinde yoksulluğa düşen tarafa eşin ödediği nafaka türüdür. Yoksulluk nafaka çeşidinde hâkim yine, eşlerin mal varlıklarını ve ekonomik güçlerini araştırarak karar verir. Ek olarak burada kusur durumu önem arz etmekte olup, tarafların eşit kusurlu olması veya nafaka yükümlüsünün hiç kusurunun olmaması gerekmektedir. Bununla beraber kişinin yoksulluk nafakasına hükmedebilmesi için talepte bulunması gerekmektedir. Zira hâkim davada yoksulluk nafakasının talebi olmadan, kendiliğinden nafakaya karar veremez. Yoksulluk nafaka talebi, boşanma davası devam ederken veya boşanma davasından ayrı olarak da ileri sürülebilir. Eğer boşanma davasından sonra ayrı bir dava ile talep edilecekse, nafakanın zamanaşımına uğramaması ve üzerinden 1 yıl geçmemesi gerekmektedir. Nafaka miktarını ödeyecek olan kişinin mal gücüne uyması lazımdır. Nafakanın ödenmesi ise mahkeme kararının kesinleşmesiyle başlar. Peki yoksulluk nafakasının şartları nelerdir?

• Taraflardan birinin nafaka talebinde bulunması
• Talepte bulunan kişinin kusurunun daha ağır olmaması
• Talepte bulunan kişinin boşanma yüzünden yoksulluğa düşme tehlikesiyle karşılaşmış olması
• Nafakanın diğer tarafın mali gücüyle orantılı olması
• Yoksulluğa düşecek taraf erkekse kadının mali gücüne uygun nafaka ödemesi gerekmektedir.

3-Yardım Nafakası

Yardım nafakası, bir kimsenin yardım etmediği durumda yoksulluğa düşecek olan ve usulüyle kardeşine ödediği nafaka türüdür. Medeni kanunun yoksulluk ile ilişkili düzenlediği maddeler bulunmaktadır. Çocuklar, torunlar, anne-baba, erkek ve kız kardeş, büyükanne- büyükbaba sırası şeklinde takip edilerek nafaka talep edilir. Yardım nafakasının başlangıç tarihi dava tarihi olarak bilinir. Nafakanın miktarının belirlenmesi ekonomik koşulların ve hak kurallarının göz önünde bulundurulmasıyla gerçekleştirilir.

4- Katılım (İştirak) Nafakası

İştirak nafakası boşanma kararı verilmiş çiftlerden, çocuğun velayetini almamış olanın, çocuğun eğitim ve bakım masraflarını karşılamasıdır. Burada esas olan konu müşterek çocuğun bakımı olduğu için çiftlerin kusur durumunun bir önemi bulunmamaktadır. Kural olarak nafaka çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi veya TMK m.12 göre mahkeme kararı ile son bulur.

Detaylı bilgi almak için aile hukuku sayfasını ziyaret edebilirsiniz.