Taksir Nedir?

Taksir, kusurlu failin bir ödevi yerine getirmemesi nedeniyle gereken özen ve dikkati gösterme yükümlülüğünün ihlali; suçun öngörülebilir sonucunun öngörülemediği bir durumdur.  Taksir bir nevi ihmal durumudur. Cezai sorumluluğa yol açma kastı gibi suçun ahlaki unsurlarından biridir. İhmal; Taksir (öngörülebilir) ve bilinçsiz taksir(öngörülemeyen) olmak üzere ikiye ayrılır. İçeriğimizde bu ayrımın neden yapıldığını ve aralarında ne gibi farklılıklar olduğunu detaylı olarak inceleyeceğiz.

Türk Ceza Kanunu’nda Taksir Kavramı Ne Demektir?

Taksir suçu TCK 22. maddesi gereğince hüküm olarak incelenmiştir. İlgili madde 6 fıkradan meydana gelmektedir. Bu maddelerin hangi konuları işlediğine aşağıdaki maddelerden erişebilirsiniz.

• TCK 22. Maddesi 1. fıkrası gereğince gerçekleştirilen davranışın kanun tarafında önceden belirtilen bir suç olduğunda failin cezalandırılacağı belirtilmiştir.
• TCK 22. maddesi 2. fıkrasında bilinçsiz/adi/basit taksir olarak incelenmiş ve tanımı gerçekleştirilmiştir. Bu sonuçla suçu işleyen kişinin gerekli özen ve dikkati göstermemesi sebebiyle özen ve dikkat sorumlulukların aykırı davranması sonucunda öngörülebilir fakat öngöremediği durumlardın ortaya çıkması halidir.
• TCK 22. maddesi 3. fıkrasında; suçu işleyen kişinin özen ve dikkat yükümlülüğüne aykırı bir hareket sergilemesi sonucunda suçun gerçekleşmesini istemediği halde gerçekleşmesine bilinçli taksir olarak tanımlanmıştır.
• TCK 22. maddesi 4. fıkrasında; Suçu yerine getiren kişiye verilecek ceza ve indirim için belirlenmesi gereken ceza indirim, kusur oranları belirtilmiştir.
• TCK 22. maddesi 5. fıkrasında; Gerçekleşen olay içerisinde birden fazla sorumlu fail varsa bu faillere aynı cezanın verilmeyeceği, her faili kusur oranı kadar ayrı ayrı cezaların verileceği belirtilmiştir. Taksir suçları içerisinde kişilerin kusurluluk oranları oldukça önemli bir konusudur.
• TCK 22. maddesi 6. fıkrasında; Bilinçsiz/adi/basit suç kavramları tanımlanarak bu suçtan kaynaklı olarak ailevi veya kişisel olarak mağdur edilmiş ise bu mağduriyetten kaynaklı olarak ceza verilmesi gereksiz bir duruma gelmişse faile ceza verilmeyecektir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda: Suçu işleyecek kişiye verilecek ceza yarı oran ile altıda bir orana kadar indirim söz konusu olur.

Taksirli Suçların Unsurları Neleri İçerir?

Taksir suç olarak tanımlanması için aşağıda yer alan unsurlardan bazılarının gerçekleşmesi gerekir.

• Ortaya çıkmış olan sonucun önceden öngörülebilir olması,
• Kişinin yaptığı iş gereğince sahip olması gereken özen ve dikkate aykırı hareket etmesi,
• Ortaya çıkan sonuçların kanun çerçevesinde önceden belirtilmiş bir suç olması ve oluşan suçun taksir sonucunda işlenmesi halinde ceza verileceğinin önceden hüküm altına alınması gerekir. Bu tarz suçlarda kanunlar sınırlı sayılmıştır.

Taksirle İşlenen Suçlar Nelerdir?

Taksirle işlenen suçlar önceden kanun nezdinde açıkça belirlenmiştir. Aşağıda verilen örnekler kanun tarafında düzenlenen bazı suçları içermektedir.

• Genel güvenliğin tehlikeye düşürülmesi hali,
• Çevrenin bilinçli/bilinçsiz kirletilmesi,
• Adam öldürme,
• Adam yaralama,
• Trafik güvenliğini tehlikeye sokma,
• İflas Etme,
• Yasaklanan bilgilerin ortaya çıkartılması vb.

Bilinçli Taksir Ne Demek?

Bilinçli taksir olarak belirlenen suçlar TCK 22. maddesi 3. fıkrasında açıkça belirtilmiştir. İlgili kanunda hüküm altına alınmış olan maddelerin fıkralarına göre; Kişinin yaptığı iş gereği gereken özen ve dikkate riayet etmeyerek ortaya çıkan durumlarda işlenen suçun fail tarafından önceden öngörülmeyerek kendi beceri ve tecrübelerine güvenmesine rağmen istenmeyen bir sonuçla karşılaşmasıyla ortaya çıkmaktadır. Örnek olarak tecrübeli bir otobüs şoförünün geçmişte kazanmış olduğu tecrübelerine dayanarak yolda uyması gereken kuralı aşarak otobüsü hızlı kullanması sonucunda kaza yapması ve bir kişinin ölümüne sebep olması gibidir.

Basit Taksir Ne Demek?

“Öngörülemeyen” öngörülebilir bir sonuç yoluyla failin özen yükümlülüğünü ihlal etmesi. Basit taksir için “bilinçsiz taksir” ve “genel taksir” gibi ifadeler de kullanılmaktadır. Örneğin, bir işveren işçiyi işe almak için gerekli iş güvenliği önlemlerini almazsa, iş kazası nedeniyle taksir sonucu yaralanmaya neden olma suçunu oluşturur.

Bilinçli Taksir ve Olası Kast Ayrımı

Bilinçli taksir ile olası taksir arasındaki ayırt edilebilir fark şu şekildedir:

• Her iki durumda da sonuçlar tahmin edilebilirdi.
• Sonuç bilinçli olarak öngörülmekle birlikte, fail tarafından kesin olarak istenmemiştir.
• Sonuçların elde edilmeyeceğine tam güven ve bireysel yeteneklere tam güven.
• Muhtemel niyetle, sonuç tahmin edilebilirdi, ancak fail, sonucu engellemek için hiçbir şey yapmadı, bunun yerine “ne olursa olsun” harekete geçeceğini söyledi.
• Olası kasıtlı suçlar için cezalar daha ağırdır.

Taksirli suçların haksızlık derecesi üç unsurdan oluşmaktadır:

• Objektif özen yükümlülüğünün ihlali (edim veya ihmal): TCK’nın 22/2’nci fıkrasında ihmalin özen ve özen borcunun ihlali olduğu belirtilmektedir.
• Durum tespiti ihlalinin sonuçları (ihmal sonuçlarında): Objektif özen ve özen yükümlülüğünün ihlali, ihmal suçunun oluşması için yeterli değildir. Ayrıca sonuca ulaşılmak istendiğinde, ihmalin hukuki tanımındaki sonuçlara da ulaşılmalıdır.
• Sonucun faile isnat edilmesi: İhmal suçunda, sonucun özen ve özen borcunun ihlali sonucu olması gerekir. Fiili sonuç ile failin özen borcunu ihlal etmesi arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Bu bağlantı yoksa veya özen ve özen yükümlülüğünün ihlali nedeniyle sonuç alınamıyorsa ihmalden söz edilemez.

Taksir, yasaların öngördüğü özen ve özen yükümlülüğünün ihlalinden kaynaklanan öngörülebilir bir suçun kasıtsız olarak işlenmesidir. Failin kanunen suç olarak kabul edilen sonuca ulaşmamak için elinden geleni yapmasına rağmen, suçun olay anında ve bilinçsizce işlenmesine rağmen, kasıtlı ihmalin sonucu önceden kestirilebilir ve fail de öngörebilir. /olağan/basit ihmal, Fail basitçe sonucu öngöremez. Bu suçlar hukuken sınırlı olmakla birlikte, diğer suçlar bu ahlaki unsurla tekrar edilemez.

İzmir Avukat

İzmir ceza avukatı,izmir boşanma avukatı ve izmir bilişim avukatı için Kalemci Hukuk Avukatlık Bürosu olarak müvekkillerimizin tüm hukuki süreçlerinde yardımcı oluyoruz. Hukuk davalarınızda sizlere yol gösteriyor, davalarınızın hızla en adil şekilde sonuçlanması için adil bir şekilde çalışmaya devam ediyoruz.